انتقاد علنی شاه از کارتر

تیم سرگرمی پارس دان

انتقاد علنی شاه از کارتر

روزنامه همدلی: مجله تایم در آخرین شماره ژانویه ۱۹۷۹ (بهمن ۱۳۵۷) خود نوشت: «شاه که تهران را ترک گفته و در مصر بسر می برد گفته: کارتر (رئیس جمهور وقت آمریکا) بود که به او اشاره کرد اگر در برابر تظاهرکنندگان و اعتصابات شدّت عمل نشان دهد نمی‌تواند روی حمایت آمریکا حساب کند.» شاه افزوده بود «مخالفان او که متوجه این قضیه شده بودند بر شدت مخالفت و تظاهرات خیابانی و اعتصابات افزودند و اکثریت ساکت و بی‌تفاوت جامعه را هم به حرکت درآوردند و امور کشور فلج شد.» به نوشته تایم، شاه گفته بود: «کارتر تصور می‌کند (می کرد) که دیگر نیازی نیست که ایران ژاندارم خلیج فارس باشد و این کار را ناوگان آمریکا بدون واسطه (بدون ایران) هم می‌تواند انجام‌دهد.» به علاوه، کارتر گمان می‌کند (می‌کرد) که شاه تنها یک نفر است و با رفتن او، ایران متحد آمریکا باقی خواهد‌ماند و سد گسترش نفوذ مسکو در آسیای غربی و جنوبی نخواهد شکست. آینده ثابت خواهد‌کرد که چنین نخواهد بود. [تظاهرات منجر به انقلاب در پی انتشار نامه ساختگی احمد رشیدی مطلق در روزنامه اطلاعات در نهم ژانویه ۱۹۷۸ آغاز شده بود و یک سال طول کشیده بود.

 

 

شاه در مصاحبه دیگری کارتر را «فاقد تفکّر سیاسی و احاطه بر رویدادهای تاریخ حتی تاریخ قرون ۱۹ و ۲۰ خوانده» و گفته بود سیاست کارتر «به‌دلیل بی‌اطلاعی از گذشته ملل، تفاوت فرهنگ‌ها، روانشناسی و رفتار آنها و ضعف تحلیل اوضاع جاری جهان و پیش بینی آینده، تحت تاثیر تلقین و نفوذ اطرافیان خود به‌ویژه برژینسکی ضد روس برای آمریکا در دراز مدت مشکلات متعدد خواهد آفرید که رفع آنها نیاز به هزینه کردن صدها میلیارد دلار و حتی تحمل تلفات دارد.

در پاسخ به این پرسش که چرا یک شاه باید به توصیه رئیس دولت دیگر عمل کند و وطن را در لحظات حساس ترک گوید، گفته بود «ترسیدم ایران منزوی و ایزوله شود و هر آنچه را که به دست آورده بودیم از دست بدهیم.»

شاه پس از ترک ایران، یک بار هم گفته بود که «کارتر مذاکرات محرمانه سران غرب در «گوادالوپ» را که قرار بود درباره چین و شوروی باشد به بحث درباره ناآرامی های ایران تبدیل کرده و نظر موافق شرکت کنندگان را به رفتن او! از ایران جلب کرده بود.» شاه گفته بود که «در این اطلاعات را از منابع نزدیک به صدراعظم آلمان که در مذاکرات گوادالوپ شرکت کرده و نظر دیگری داشت به دست آورده و در این جلسات، ژیسکار دستن رئیس جمهور فرانسه از نظر کارتر حمایت کرده.» زیرا که فرانسه به ایران بدهکار بود و می خواست که به صورتی این پول را پس ندهد. دولت لندن هم از زمانی که او، دیگر دیکته‌های آن دولت را نمی‌نوشت کمر به دشمنی با او بسته بود.

اصحاب نظر در تفسیر اظهارات شاه به مجله تایم که اواخر ژانویه ۱۹۷۹ انتشار یافته بود گفته بودند که اعتراف شاه به اینکه حرف‌شنو انگلستان و آمریکا بود «تاریخ» اورا بهتر نکرده است. به باور این مفسّران، «تاریخ» که این اعترافات دیرهنگام شاه را ثبت خواهد کرد، آنها را دلیل دیگری بر وابسته بودن و عدم استقلال او ـ دست کم تا آغاز دهه ۱۹۷۰ ـ بشمار خواهدآورد. شاه که سلطنت و هم حکومت می‌کرد باید فردی مستقل بود و بر پایه منافع کشور و خواست ملت عمل می‌کرد و بر سر این دو اصل معامله نمی‌کرد و آنها را وجه المصالحه «ماندن خود» قرار نمی داد. مقامی که «آریامهر» خطاب می‌شد نباید از بیگانه حرف‌شنوی می‌داشت و ….

کارتر پس ازانتخاب شدن به ریاست جمهوری آمریکا ضمن سفر خود به گرد جهان از تهران هم دیدن کرد و درجریان ضیافت شاه (عکس بالا) ایران را جزیره آرامش نامید! ـ عکس نشان می‌دهد که کارتر در سر، اندیشه دگر داشت.

انتقاد علنی شاه از کارتر