تیم سلامت و پزشکی پارس دان
وقتی کودک دچار سرطان می‌شود…
هفته نامه سلامت – دکتر فریده موسوی، فوق تخصص انکولوژی اطفال، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی: شنیدن مداوم این جمله از مردم دور و اطراف یا بعضی از رسانه ها که سرطان در کودکان بیشتر شده است، ترس و وحشتی در دل والدین ایجاد می کند، به خصوص وقتی که امروزه تقریبا در هر خانواده ای یک یا دو فرد مبتلا به سرطان هم دیده می شود، اما این موضوع نباید باعث مغشوش شدن افکار والدین شود تا جایی که یک تب ساده را علامت سرطان تلقی کنند.
والدین باید هوشیار باشند تا اگر علائم غیرعادی به خصوص طول کشیده و شدت یابنده در فرزندشان مشاهده کردند زودتر اقدام کنند. ابتدا باید به این نکته اشاره کنیم که در ایران تحقیقات و آمار دقیقی در مورد افزایش ابتلای کودکان به سرطان وجود ندارد بنابراین نمی توان گفت ابتلا به سرطان در کودکان ایرانی بالا رفته است، اما همه والدین نیاز به اطلاعاتی در این زمینه دارند.
تفاوت بین سرطان بزرگسالان و کودکان
تفاوتی بین سرطان کودکان و بزرگسالان وجود دارد. در بزرگسالان نوع سرطان تا حدودی وابسته به محیط و منطقه زندگی آنهاست و اگر فرد بزرگسالی از یک منطقه به منطقه دیگری مهاجرت کند، بعد از ۲۰- ۱۰ سال احتمال ابتلای او به سرطان هایی که در آن منطقه بیشتر است افزایش می یابد اما این موضوع در کودکان صدق نمی کند و سرطان کودکان در تمام دنیا از الگوی خاصی پیروی می کند، مثلا در تمام دنیا سرطان خون کودکان شایع ترین سرطان و تومور مغزی در رده بعدی قرار دارد و تغییر اقلیمی کودکان تاثیری در این روند نمی گذارد. این موضوع نشان دهنده آن است که احتمالا عوامل مساعدکننده محیطی نقش کمرنگ تری در ابتلای کودکان به سرطان ایفا می کند. البته عوامل محیطی موثر هستند ولی شاید چند دهه طول بکشد. بنابراین محیط در کودکی تاثیر زیادی در بروز سرطان ندارد.
سرطان خون شایع ترین نوع سرطان در کودکان
در کودکان نیز در هر سنی ممکن است نوع خاصی از سرطان شیوع بیشتری داشته باشد. مثلا شیوع تومورهای مغزی در سنین پایین بیشتر از سرطان خون است، ولی از سنین نوزادی تا بلوغ به طور کلی انواع سرطان خون شایع ترین سرطان محسوب می شود.
علت سرطان خون تقریبا ناشناخته است
شاید این طور به نظر برسد که ژنتیک و ارث نقش مهمی در بروز سرطان های کودکان دارد ولی در بسیاری از سرطان ها علت، همچنان ناشناخته است و نمی توان دلیل قطعی سرطان کودکان را مشخص کرد. به ندرت عوامل ارثی در بعضی از سرطان های کودکان نقش دارند. عوامل محیطی نیز می تواند موجب بروز سرطان در کودک شود، مثلا اشعه یونیزه که به عنوان درمان با دوز بالا و به دفعات برای درمان کچلی کودکان استفاده می کردند باعث افزایش خطر سرطان می شود،
ولی این درمان در سال های قدیم برای کچلی و… استفاده می شد که پوست سر را در معرض اشعه قرار می دادند. بعد از چند سال دیده شد خطر بروز تومور مغزی در کودکی که اشعه دریافت کرده افزایش می یابد. این روش کاملا کنار گذاشته شد، اما خانواده ها باید دقت کنند این نوع از اشعه با اشعه ای که هنگام عکس گرفتن برای تشخیص شکستگی استخوان و… استفاده می شود، متفاوت است و این نوع از اشعه تاثیر منفی روی سلامت کودک ندارد.
سرطان ممکن است زمینه ارثی داشته باشد
بیماری های زمینه ای نقص های مادرزادی در سیستم ایمنی نیز ممکن است خطر ابتلا به سرطان را در کودکان افزایش دهد. البته در این مواقع می توان گفت ارث ممکن است در نقص سیستم ایمنی نقش داشته باشد پس سرطان نیز می تواند در نتیجه ارث ایجاد شود.
علائم هشداردهنده در کودک
امروز خانواده ها بسیار آگاه شده اند و به هر علائمی که در کودک مشاهده می شود، دقت می کنند و پیگیر هستند، اما علائم سرطان ها از نظر نوع و مرحله متفاوت است و ممکن است علائم چندان واضح نباشند و گاهی با بیماری های دیگری مشترک یا به اصطلاح غیراختصاصی باشند، مثلا علائمی مانند ضعف و بی حالی که ممکن است با سرماخوردگی ساده اشتباه گرفته شود، ولی والدین باید توجه کنند بیماری های جدی مانند سرطان خون و تومور مغزی علائم موقت ندارند و علائم محو نمی شود، مثلا در سرطان خون ممکن است کودک دچار تب و لرز شود که علائم فروکش نمی کنند و ادامه دار هستند.
البته علائم اختصاصی هم وجود دارد؛ ممکن است توده ای در استخوان یا زیربغل کودک وجود داشته باشد. این توده ها بی دلیل ایجاد نشده اند و باید ریشه یابی شوند، اما تومورها هم نباید باعث ترس و نگرانی والدین شوند. اغلب تومورهای استخوانی خوش خیم هستند و بعضی از آنها به راحتی لمس می شوند. تومورهای استخوانی علامت مهمی از شروع بیماری اند و معمولا با درد توأم هستند و کودک از درد استخوانی شکایت می کند. این موارد جدی اند و والدین باید به آ ن توجه کنند. بیشتر از ۹۰ درصد موارد تب ناشی از بیماری های عفونی و ویروسی کم خطر است. وجود خونریزی در هر نقطه بدن به خصوص اگر باعث ایجاد لکه های ریز در سطح بدن باشد همراه با رنگ پریدگی و… علامت مهمی محسوب می شود.
تشخیص زودرس سرطان مهم ترین عامل موفقیت درمان است
توصیه این است که والدین به محض دیدن هر علائم مشکوکی، کودک را در اولین فرصت به پزشک ارجاع دهند. نکته ای که در انواع سرطان در کودکان و بزرگسالان مهم است، تشخیص زودرس بیماری در مراحل اولیه است. عوامل زیادی می توانند علت مرگ و میر کودکان باشند مانند حوادث، تصادفات و…، ولی سرطان همچنان بخش اعظمی از مرگ و میر کودکان را به خود اختصاص می دهد. با وجود این که سرطان در کودکان می تواند کشنده باشد، خبر خوب این است که خوشبختانه قسمت اعظم سرطان های کودکان برخلاف افراد بالغ قابل درمان هستند (بیش از ۷۰- ۶۰ درصد)
هدف از درمان در بزرگسالان متفاوت تر از کودکان است. موفقیت درمان در افراد بالغ افزایش طول عمر حدود ۵ تا ۱۰ سال است که از نظر علمی رضایت بخش خواهدبود ولی هدف اصلی در کودکان این است که بیماری کاملا ریشه کن شود و دیگر عود نکند و کودک طول عمر طبیعی داشته باشد. حدود ۹۰- ۸۰ درصد کودکان مبتلا به سرطان خون کاملا درمان می شوند و سلامت خود را باز می یابند. طی چند سال اخیر نیز پیشرفت های علمی زیادی شده است و نکته مهم در سرطان ها این است که بیماری زود تشخیص داده می شود.
تیم سلامت و پزشکی پارس دان
وقتی کودک دچار سرطان می‌شود...
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر